دستاوردهای بشری
هنگامی که صحبت از اخذ تکنولوژی موجود از تمدن مدرنیته میشود، طرفداران رویکرد « خوبش را بگیر، بدش را رها کن »، استدلال زیر را مطرح میکنند:
صغری: تکینیک موجود در غرب، یکی از دستاوردهای بشری است.
کبری: دستاوردهای بشری اختصاص به قومی خاص ندارند و برای همه قابل استفادهاست.
نتیجه: تکنیک موجود نیز اختصاص به مردم مدرن و غربی ندارد و برای همه از جمله ما مسلمانان قابل استفاده است.
در زمانه ما حرفهای زیادی مطرح میشود، که به خودی خود غلط نیستند. اما نقص آنها در این است که ناقصاند و نیاز به گزارههایی دارند، تا کامل شوند و این قیاس نیز یکی از این موارد است.
کسی نمیتواند ادعا کند که دستاوردهای انسانها تنها برای همان عده از انسانها که آن را ساختهاند قابل استفاده است. خصوصاٌ که دستاوردهای بشری چه از سنخ ابزار باشد و چه از سنخ باورهای معرفتی، همگی زاییده تفکراند. تفکر نیز تحت مالکیت شخص یا قومی خاص در نمیآید. تفکر یک امر مجرد است و هرکس که خود را مستعد آن کند، به درک آن نائل میشود.
اما یک نکته را از یاد نباید برد. « و نفس و ما سواها* فالهمها فجورها وتقواها»(شمس 7-8).خالق انسان و تسویه کننده نفس و روح او مدام در حال الهام فجور و تقوا به قلب انسان است. الهام فجور بدست شیطان که یکی از مخلوقات خداست، انجام میشود و الهام تقوا، توسط ملائکه. هر اندیشه و خیالی که از ذهن و قلب آدمی میگذرد از دو حال خارج نیست، یا القاء شیطان است یا الهام ملک.
خصوصیت شیطان آن است که اهل عجله و بیقراری است و الله اهل قرار و بقاء. «التأنی من الله و العجله من الشیطان». الله تعالی، کمبودی ندارد که بخواهد با حرکتهای بسیار، در برآوردهکردن آن کمبودها سعی کند. هر آن کس که اللهی شود نیز اهل قرار و بقاء خواهد بود. راوی میگوید، در جنگ صفین امیرالمؤمنین را دیدم که در خیمهشان با چنان طمأنینهای نشسته بودند، که انگار، نه انگار مشغول جنگ هستند.
از صدر تا ذیل تکنیک موجود، نتیجه القاء شیطان است. شاهد این ادعا همین که، تکنیک در پی سرعت بیشتر و عجله است. ماشین ما را "سریعتر" به منزل میرساند. زودپز غذا را "زودتر" میپزد. تکینیکهای "تندخوانی" به ما میآموزند تا مطلب را "زودتر" بخوانیم. اینترنت موجب میشود تا پیامها "زودتر" به مقصد برسند. لودر "زودتر" از بیل خاکها را جابجا میکند. کامپیوتر "زودتر" از چرتکه محاسبات را انجام میدهد و...
همه اجزاء تکنیک موجود شیطانی است و القا شیطان. بمب اتم ساخته انشتین است اما ایده ساخت آن القاء شیطان. لامپ برق به دست ادیسون ساختهشد، اما جرقه آن را شیطان در ذهن ادیسون انداخت. "من فکر میکنم پس هستمِ " دکارت، القاء شیطان بود. "این فاهمه ماست که به جهان خارج صورت میدهدِ" کانت، "روان مطلقِ " هگل، "ابرمردِ" نیچه، "د نالج ایز پاورِ" بیکن، "همزمانی پدیدهها"ی هیوم، "اگزیستانسیالیسم" سارتر و... همه و همه القاء شیطان بودند.
تمامی پدیدههای تکنیک، دستاورد بشرند. این حرف غلط نیست. اما ناقص است. این تکنیک دستاورد بشری است، که تحت تأثیر شیطان دست به ابزارسازی زدهاست.
آنها که از دستاوردهای بشری و جهان وطنی آن و ضرورت اخذش سخن میگویند، اگر به بیان همین جمله اکتفا کنند، کلامشان نیز بالعرض شیطانی است. چرا که با این کلام ناقص خود، راه را برای نفوذ تکنیک بالذات شیطانی مدرنیته، به درون جامعه اسلامی و تطهیر و تئوریزه کردن آن باز میکنند.
تطهیر تکنیک موجب میشود که ما از این نکته غفلت کنیم که "تکنیک شیطانی مانع از نزدیکی به خداست". بواسطه این غفلت، به صورت بیرویه تکنولوژی را میخریم و مصرف میکنیم. و در نتیجه جامعهای از که تکنیک شیطانی استفاده میکند به تدریج از خدا دور میشود. همانطور که از 68 به این سو که در مرزهای قلب و عقلمان را برای ورود هرنوع تکنولوژی باز کردیم، مردم هر روز از خدا دورتر شدند.
- ۹۰/۰۲/۲۱
چون احساس میکنم بدون ملاک بسیار در تشخیص این دو خلط میکنیم.