تشویش

تشویش، بنیاد احوالات انسان است

تشویش

تشویش، بنیاد احوالات انسان است

تشویش
 
انقلاب اسلامی و بسط مدرنیته در ایران

مقدمه

 1- آن چه در قسمت های بعدی این پست می‌خوانید، پژوهشی است با موضوع «بررسی نسبت انقلاب اسلامی ایران و مدرنیته».

(ادامه مطلب را کلیک بفرمایید)

  

این رساله در حقیقت حاصل یک مطالعه و پژوهش جمعی است.

زیرا بسیاری از مطالب مندرج در آن، ابتدائاً از سوی دوستانم و در جلسات خصوصی و گفت و گوهای دوستانه، طرح و بیان شده‌اند و یا پیش از این در مقالات و کتب برخی متفکران و مؤلفان و به شکل غیر مصرح، مورد اشاره قرار گرفته است.

اما از آن جا که زبان صریح را ضروری می دانم، مایل بودم حاصل تمامی تأملات خود و سخنان دوستان و بیانات اساتید را به شکل منقح و منسجم و با زبان صریح بازنویسی کنم.

در همین ابتدا از دو تن از دوستان، آقایان مجید قرقانی و سیدمحمد صادق موسوی، که بخش‌هایی از مطالب این رساله را اول بار طرح کرده اند، تشکر کنم.

اما چون مناسب‌تر بود که متن نهایی، با یک قلم و یک زبان نوشته شود و متن یک دست باشد، تنظیم و گردآوری مطالب به من سپرده شد.

از این رو متن حاضر گرچه به عنوان  یک اثر علمی، حاصل یک کار جمعی است، اما مسؤولیت‌های حقوقی ناشی از انتشار آن و نیز اتقان و استحکام علمی آن، به عهده حقیر خواهد بود.  

2- چنان که اشاره شد، مایل بودم مطاوی این رساله را با زبان صریح تحریر شود.
 
و چه بسا بتوان ادعا کرد که متن پیش رو، صریح ترین نوشته‌‌ای است که تاکنون در این وبلاگ و یا موارد دیگر منتشر کرده ام.

البته صراحتِ زبان، لزوماً به معنای اتخاذ زبان تلخ و یا گزنده نیست.

هرچند جای انکار نیست که مطالبی که در این جا طرح خواهد شد، چه بسا بیش از حد تشویش برانگیز باشند.

اما باید توجه داشت که این تشویش برانگیزی اولاً و بالذات نه ناشی از لحن نوشته، که بیشتر ناشی از موضوع و نحوه نگرشی است که در این مقاله بدان اشاره شده است.

انقلاب اسلامی ایران، گرچه یک حادثه سیاسی مهم در قرن بیستم است، اما پرسش از ماهیت «انقلاب اسلامی ایران» یک سخن سیاسی نیست.

اما مسأله این است که پرسش از ماهیت اموری که بیش از حد به ما نزدیک اند، همواره تشویش برانگیز هستند.

زیرا این پرسش مستلزم کنار نهادن عادات و مأنوساتمان است و ترک عادات و مأنوسات همواره سخت است.

و این ترک عادات، ما را مشوش می‌کند. و چه بسا خاطرمان از اشخاصی که موجب تشویش خاطر ما شده‌اند، مکدر هم شود.

و همین تکدر خاطر مردم آتن از پرسش های تشویش برانگیز سقراط بود که عاقبت موجب شد سقراط را جام زهر بنوشانند.

و افلاطون را به بردگی بگیرند.

و ارسطو به ناچاراز آتن گریخت.  

3- امروز همه ما ایرانیان، کم و بیش نسبتی با انقلاب اسلامی داریم. این نسبت غالباً خود را در دو شکل موافقت و مخالفت- اعم از آشکار یا پنهان- نشان می‌دهد.

اما در کنار این نسبت‌های انسی و یا قهری، کمتر به ماهیت انقلاب اسلامی اندیشیده ایم.

و البته این مسأله در جای خود طبیعی است.

چرا که انقلاب اسلامی ایران، آن قدر به ما نزدیک بوده، که تا کنون کمتر فرصت تأمل در باب ماهیت آن فراهم شده است.

زیرا پرسش از ماهیت امور تنها هنگامی امکان دارد که از آن قدری فاصله بگیریم.

و البته فاصله گرفتن از پدیدار، خواسته یا ناخواسته مسلتزم چشم پوشی از ایمان به پدیدار است.

هر چند هیچ پژوهشی بدون تعلق خاطر به موضوع مورد پژوهش میسر نیست.

اما تعلق خاطر غیر از ایمان است.

اما این سخن برخی متفکران نیز قابل تأمل است که « ذات پرسش، الحادی است».

اما این الحادی بودن ذات پرسش، مجوزی برای کنار نهادن پرسش نیست.

چنان که همان دسته از متفکران خود نیز اعتقاد داشته که «پرسش، تقوای تفکر است».

پس از پرسش گریزی نبوده و نیست.

هم از این رو، پرسش از انقلاب اسلامی ایران، به شکل ضمنی حامل این معنا خواهد بود که ایمان سابق به انقلاب اسلامی ایران، مورد تردید و یا خدشه قرار گرفته است.

و اصلاً هر پرسش فلسفی‌، مستلزم این تردید و حیرت است.   


4-  تأکید بر این نکته ضروری است، تلاش شده است که تعابیر «انقلاب اسلامی ایران» و یا «مدرنیته»، «تجدد»، و «غرب»، دست کم در این رساله، بار ارزشی نداشته باشند.

به نحوی که فی المثل به نزد نگارنده اولی مقدس و مابقی منحوس باشند.

تلاش این بوده است که در متن پژوهش، زبان تا نهایت حد ممکن، از ارزش ها زدوده شود. تا بهتر بتوان به موضوع مورد پژوهش توجه کرد.

و پدیدار آن گونه که هست خود را به مخاطب نشان دهد.

و نه آن که بخواهم با زبان آلوده به ارزش، مخاطب را تنگنای روانی قرار داده، و او را ناگزیر از پذیرش مطلب کنیم.

البته این ارزش زدایی از متن، به صورت صد در صد امکان نداشته است.

و چه بسا که این کار در هیچ متنی امکان نداشته باشد.

زیرا هر متن بشری در یک فضایی از ارزش‌ها نگاشته می‌شود.

و خواسته و یا ناخواسته به ارزش‌های عالمی که در‌ آن تولد یافته است، توجه دارد.  

5- دشواری کار در تنظیم این رساله، نه در جمع آوری مواد که در نحوه تنظیم مطالب و هیأت تألیفی این رساله بود.

زیرا اگر ساختار نارسا، باشد مواد غنی نیز، چندان منشأ اثر نمی‌شوند.

به همین دلیل مناسب تر دیدم، ساختار تألیفی این رساله را به این شکل تنظیم کنم:

الف- بررسی جایگاه جمهوری اسلامی ایران در دنیای کنونی، به عنوان ظاهر ترین و دم دست ترین- و نه لزوماً حقیقی ترین- تعین انقلاب اسلامی ایران.

ب-  بررسی و نقد نظریه «ولایت فقیه»، به عنوان نزدیک ترین نظریه سیاسی شناخته شده در تبیین انقلاب اسلامی ایران.

ج- بررسی نسبت انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام و متون مقدس (قرآن و سنت).

د- بررسی انقلاب اسلامی در بستر تاریخی عصر جدید و حوادث مقدم بر آن نظیر انقلاب مشروطه، به قدرت رسیدن رضاخان و ... .

مهم ترین خصوصیت این ساختار این است که پژوهش را از نقطه ای آغاز می‌کند که مخاطب کم و بیش با آن آشناست.

و در عین حال در همین وضع دم دست و پیش رو درجا نمی‌زند.

بلکه تلاش می کند که رد پای وضع کنونی و نسبت آن را با تاریخ، دین و تجدد بسنجد.  

6- یکی دیگر از دشواری های تنظیم این رساله، رسیدن به یک زبان مناسب برای تبیین مطالب بود.

چرا که غرض در تنظیم این رساله این بوده که همه موافقان و مخالفان انقلاب اسلامی ایران، به تصور درست- درک و نه لزوماً تصدیق- از معنای حاضر به نزد مؤلف نائل شوند.

در فضای کنونی لازم است که پژوهش های علمی بتوانند هر دو دسته موافقان و مخالفان انقلاب اسلامی در عرصه نزاع های سیاسی را به پرسش و تأمل در باب ماهیت انقلاب اسلامی و کنار نهادن موضع گیری های سیاسی صرف فرابخواند.

هر چند باید ریشه این اختلافات سیاسی را نیز در جای خود بررسی کرد.

اما دعوت دو طرف نزاع و سخن گفتن با آنها در باب یک موضوع دشواری های خاص خود را دارد. و خصوصاً که هر دو طرف این نزاع نیز خود به زیر گروه هایی که با یکدیگر تفاوت فکر و مشرب دارند، منقسم می شدند.

مهمترین دشواری این راه، اتخاذ زبانی است که برای هر دو طرف نزاع قابل فهم و پذیرش باشد.

بدیهی است تکیه به زبان ایدئولوژیک صرف- که غالباً از سوی اسلام گرایان اخذ می‌شود-  برای این هدف راهگشا نبوده و نیست.

از آن جا که پرسش از ماهیت امور، مأموریتی است که فلسفه، از دیرباز آن را به عهده گرفته است، طبیعتاً این رساله نیز در پرسش خود از روش فلسفی استمداد جسته است.

اما از آن جا که در فضای علمی کشور، فلسفه خود نیز محل پرسش واقع بوده و هست، تلاش شده است که مطالب به زبان غیر فلسفی - فی المثل به زبان علم اصول رایج در حوزه های علمیه- نیز تبیین شوند.

تا همه طرف های نزاع بتوانند به خوانش و فهم متن نائل شوند.

6- اما زبان فلسفه نیز خواه ناخواه محدودیت‌ هایی دارد.

یکی از مهمترین محدودیت‌های نگرش فلسفی، انتزاعی شدن و ذهنی بودن بحث است.

در مقابل، زبان توصیفی، انضمامی تر و حضوری تر و  ملموس تر است.

اما دشواری زبان توصیفی نیز از این جهت خواهد بود که نیازمند تفصیل و اطاله دادن به کلام است.

فلسفه چون برای خواص است با ایجاز تناسب دارد و توصیف چون برای عوام است، با تفصیل ملازمه دارد.

و پژوهشی که به دنبال گفت و گو با خواص و عوام است، باید زبانی انتزاعی- انضمامی و اثباتی – وصفی اخذ کند.

رسیدن به این زبان، چه بسا مهم ترین عامل موفقیت و یا شکست این رساله خواهد بود.

و تنها مخاطبان این رساله هستند که می تواند در باب این موفقیت یا شکست نظر دهند. 

7- معتقد نیستم گوش ها چندان مستعد پرسش از ماهیت انقلاب اسلامی ایران شده باشد.

و از این رو چه بسا هنوز وقت فهم این مطالب نشده باشد.

خصوصاً که ما کمتر اهل پرسش و نقادی هستیم.

و عموماً نقادی را با مخالفت سیاسی یکی می‌انگاریم.

البته موافقت و مخالفت های سیاسی با انقلاب اسلامی از همان بدو امر وجود داشته و دارد.

این موافقت‌ها و مخالفت‌ها تا حدی طبیعی است.

اما هنگامی که موافقت و مخالفت و «مرگ بر ... » و «زنده باد ... »، بخواهد جای تفکر را بگیرد، کار سخت می‌شود.

اکنون، گرچه در تمام دنیا غلبه با ایدئولوژی است، و مردم دنیای کنونی، عمدتاً جز سیاست چیزی نمی‌شناسند، اما در کشورهای متجددمأب، به دلیل فقدان تفکر، سیاست‌زدگی، به مراتب بیشتر است.

دست کم این است که در جهان متجدد، در کنار سیاست مدار، روشنفکر، مهندس، روشنفکر و فیلسوف نیز حاضر هستند.

 اما در جهان متجدد مآب، همه چیز در سیاست خلاصه می شود تا جایی که ایدئولوژی، تفکر تلقی می‌شود، و فلسفه هم غالباً با مقاصد سیاسی خوانده و نوشته می‌شود و روشنفکر هم رسالت اجتماعی تاریخی خود را غالباً فراموش می‌کند و عزم و اراده معطوف به کسب قدرت سیاسی برای هم پیمانان می‌کند.

در حقیقت در کشورهای متجددمآبی چون ما، یک جهل مرکب وسیع و فراگیر وجود دارد.

و در میانه این جهل مرکب، ایدئولوژی می‌نویسیم و می خوانیم و می گوییم و در عین حال می‌پنداریم که در حال تفکر هستیم و در وادی عقلانیت گام نهاده‌ایم.

و طبیعتاً در فضای ایدئولوژیک، مضامین و موضوعات تفکر برانگیز نیز به سرعت به موضوعی برای نزاع های ایدئولژیک و سیاسی مبدل می‌‌شوند.

و غایت نزاع های ایدئولوژیک هم نه‌‌کشف حقیقت و یا هدایت، که کسب قدرت سیاسی برای خود و جناح خود و حفظ آن به هر قیمت است.

البته «قدرت» در جای خود یک ضرورت است. اما خلاصه شدن وجود بشر در «قدرت» می‌تواند به یک فاجعه برای بشر مبدل شود.

اکنون گوش‌ها موضوعات فراتر از ایدئولوژی و ورای سیاست را ابتدائاً به ساحت ایدئولوژی تنزل می‌دهند و فرو می‌کاهند و پس از این فروکاست، به موضوع و متعلق و بحث و پژوهش مبدل می‌کنند.

به همین دلیل اکنون تمامی فلسفه‌ها نیز در ایران نیز کم و بیش به یک امر ایدئولوژیک و سیاسی تقلیل پیدا کرده است.

یکی می‌خواهد با تمسک به فلسفه اسلامی و تحقیقات ملاصدرای شیرازی، برای نظام سیاسی موجود پشتوانه تئوریک بسازد.

و دیگری که فلسفه اسلامی را به دلیل آمیختگی به فلسفه یونان، کفر تلقی کرده و خود در سودای تولید و ساختن فلسفه ای برای تبیین نظام سیاسی کنونی است.( فرهنگستان علوم اسلامی قم)

و در نهایت سومی تلاش می‌کند با بهره گرفتن از فلسفه نقادی کانت، به جنگ نظام سیاسی حاکم بر ایران بیاید(عبدالکریم سروش)

فلسفه در طول این عمر 2500 ساله خود، هیچ گاه  به این حد از ابتذال دچار نشده بود که به جای فیلوسوفیا- به معنای حب دانایی- به یک امر سیاسی صرف، تقلیل مبدل شود.

این فرو غلطیدن فلسفه در دام ایدئولوژی، هم به تمامیت رسیدن تفکر فلسفی، بازمی گردد و هم در جای خود ناشی از غلبه ایدئولوژی بر تمام وجود بشر است.

چه این که همین امر ثانوی نیز خود به امر اولی باز می‌‌گردد.

غلبه ایدئولوژی بر اذهان مردم متجددمآب، یک بار تراژیک دیگر  نیز دارد و آن این است که هر پرسشی، به شکل خودکار و اتوماتیک به مخالفت سیاسی تعبیر می شود.

و چون نظام سیاسی موجود، قید «اسلامی» را با خود یدک می‌کشد، این مخالفت سیاسی بالمآل به کفر هم تعبیر می‌شود.

و یا پرسش از تمدن مدرن و دستاردهای خیره کننده آن مانند تکنولوژی و یا دموکراسی و آزادی و حقوق بشر، به مثابه مخالفت با انسانیت تلقی شود.

در چنین وضعیتی که ایدئولوژی دست کم در مقام ظاهر، عرصه را بر تفکر تنگ کرده است،  هر سخنی تاب برداشت‌های ایدئولوژیک و مخالفت ها و موافقت های ایدئولوژیک را دارد.

اما چون بشر در وجود خود ساحتی ورای ساحت قدرت و سیاست را دارد، دیر یا زود ناگزیر به بازگشت به آن ساحت - ساحت تفکر-خواهد بود.

اما مسأله این است که ساحت تفکر،  ساحتی نیست که بشر هرگاه اراده کرد بتواند بدان جا بازگردد.

زیرا که اولاً بشر آن گونه که در فلسفه های مدرن  تصویر می شود، زمامدار خود و عالم و فعال مایشاء نیست.

و نمی‌تواند هر کاری که اراده کند، انجام دهد.

و ثانیاً ساحت تفکر نیز به مثابه یک امر تکنولوژیک و مکانیکی نیست که به مثابه زدن دکمه آن، خود را در خدمت بشر و آماده برای بشر شود.

نه تفکر، تکنولوژی است و نه بشر فعال مایشاء.

پس با این وصف چگونه می توان انتظار داشت که بشر از ساحت ایدئولوژی قدری آزاد شود و به ساحت تفکر رجوع کند؟!

در چنین وضعی می‌توان گفت:

«تنها خدایی است که می‌تواند ما را نجات دهد.»


ویرایش نهایی: پنج شنبه 24 شوال 1435،
انقلاب اسلامی و بسط مدرنیته در ایران - قسمت پنجم: نقد نظریه ولایت فقیه

انقلاب اسلامی و بسط مدرنیته در ایران:


پایان مقدمه    

نظرات  (۱۰)

باسمه تعالی
دوستان هایدگری -ضرورتاً بار منفی ندارد از نظر من البته- معمولا خود را متفکران مظلوم و قربانیان جهالت سطحی نگران پیرامون می بینند. و پرسش های خود را چون نوری در تاریکی مرگبار جهالت جماعت، آماج حسد و توطئه و تکفیر می پندارند. نمی گویم پرسش در جامعه ما محبوب است و تفکر رایج، اما امیدوارم شما از آن دسته غرب شناسان و هایدگریانی نباشید که وقتی نوبت به خودشان می رسد، پرسش از مفروضات خویش را کفر حقیقی می شمارند و تردید در مبانی فلسفی و وجودی شان را نشانه جهل.
قبل از آن که سقراط وار شهیدِ این تاملات فلسفی خود شوید خوب است دقت کنید که مدرنیته آن گونه که برخی اگزیستانسیالیستها ترسیم کرده اند و ایضا برخی پست مدرنها، با واقعیت تطابق محض ندارد. تصویر دهشتناکی که از این دوره تاریخی ارائه می شود اساسا با تئوری فلسفه تاریخی ای که متکی به قرآن و عقاید امامیه است تعارضهای جدی دارد. البته باید تک به تک گزاره ها مورد بحث قرار گیرد اما انگیزه اصلی گذاشتن این کامنت احساس بدی بود که از این تفرعن و ایضا مظلوم نمایی نهفته در کلمات متفکرانه تان استشمام کردم و خاطرات مباحثات مان با رفقای غرب شناس و غرب ستیز را در ذهنم زنده کرد. ببخشید
پاسخ:
دهقانی:

ممنون  از حوصله ای که به خرج داده و وقتی که صرف مطالعه و نظر کردید

اما پیرامون فرمایشات حضرت عالی

1- حقیر خود را به هیچ یک از نظام های فلسفی متعهد نمی دانم.

و البته به خوانش دقیق فلسفه ها سخت معتدم
اما نه هیدگری هستم و نه صدرایی و کانتی و نه هگلی

2- هیدگر خود را  اگزیستانسیالست   نمی دانست

بلکه سارتر مدعی اگزیستانسیالیسم بود

در معدود مطالبی که بنده از هیدگر خوانده ام هم - فی المثل رساله پرسش از تکنولوژی که منسجم ترین رساله هیدگر در باب تکنولوژی است- تصویر دهشتناکی از این دوره تاریخی ندیدم.

شاید این تصویری که شما می‌فرمایید در دیگر آثار هیدگر که بنده موفق به مطالعه آنها نشده ام وجود دارد

که در این صورت بهتر بود که منبع معرفی می‌فرمودید

3- البته انکار نمی کنم که ممکن است که بنا به فرمایش شما در سخنان و نگاه بنده تفرعنی مضمر  باشد.

ولی به نظر رسید که شما در جهت تذکر این تفرعن، سخنانی نوشتید که خود می تواند حامل تفرعن هایی به مراتب جدی تر باشد.

فی المثل فرمودید:«تصویر دهشتناکی که از این دوره تاریخی ارائه می شود اساسا با تئوری فلسفه تاریخی ای که متکی به قرآن و عقاید امامیه است تعارضهای جدی دارد.»

البته حقیر چنان که تصریح کردم خود را به هیچ نظام فلسفی اسلامی، یونانی، مدرن و پست مدرن متعهد نمی بینم

و لزومی به دفاع از فهم فلاسفه پست مدرن از تاریخ ندارم.

و زحمت این دفاع را به عهده خود آنها وامی نهم

اما مسأله قابل توجه  برای بنده این است که در همین گزاره اخیر شما، این ادعا به شکل ضمنی حاضر بود که شما توانسته اید به فهم دقیق نگاه قرآنی از  تاریخ نائل شده و حاق نگاه قرآنی به نزد شما حاضر است.

این در حالی بود که دست کم  بنده ادعا نکردم که به فهم نگاه دینی نائل شده ام.

کاش لااقل قدری تبیین می فرمودید که با کدام دستگاه معرفت شناسی یا متد برداشت از قرآن و حدیث، به این نگاه نسبت به تاریخ دست یافته اید که این قدر بر استحکام و اتقان آن اطمینان خاطر دارید؟!

و این قطع چگونه برای شما حاصل شده است و راه وصول به این قطع را به حقیر نیز متذکر می‌شدید تا بنده نیز با شما همزبان شوم.

4- بنده به هیچ وجه پرسش از مفروضات را کفر تلقی نمی کنم.

اما معمولاً روح زمانه پرسش  از مفروضات را بر نمی تابد

و از آثار این عدم تاب و تحمل، رو آوردن به خشم و خشونت و پرخاش است که در موارد متعدد  و در هنگامه پرسش از مدرنیته شنیده می شود

اگر پرسش از مدرنیته، گناه کبیره و جرم و جنایت نابخشودنی، نیست و تاب و تحمل طرح و شنیدن آن وجود دارد و برای این نقدها و پرسش ها پاسخ های عقلایی به آن وجود دارد، چرا هر جا سخن از نقد تجدد می‌آید، فضای علمی کشو در دانشگاه و حوزه به معارضه و بلکه محاربه بر می خیزد؟!!

اما در عین حال بسیار مشتاق خواهم بود که در باب مفروضات و گزاره های موجود در سخنان خود به گفت و گو بپردازم واز نظرات شما و سایر  دوستان استفاده کنم.

4- اما در باب مظلوم نمایی مضمر در لسان بنده

مظلومیت بنده - حتی اگر مظلومیتی باشد- چندان مهم نیست که بخواهم آن را اثبات کنم و  یا از آن دفاع کنم.

به همین دلیل از سخن گفتن پیرامون آن در می‌گذرم

اما معتقدم در کشوری که حدود پنجاه سال است که تیراژ کتاب سه هزار نسخه است، تفکر سخت مظلوم است

و من از این فقدان تفکر سخت غمگین و بلکه بیمناکم.

وجه این غم و بیم و ترسم را باید در ادامه این  رساله روشن کرد.

موفق باشید.
نمی دانستم کامنتها بدون نظارت منتشر می شود. گمانم این بود که با پاسخ خودتان منتشر خواهد شد. امیدوارم زودتر چنین شود
سلام
خداقوت
ما که هروقت رسیدیم به یه سوال که پیگیریش کردیم رسیدیم به اینکه اینا حکمت خداست و نمیشه فهمید و...اینکه اتفاقات همه دست خداست و خدا خواسته که اینجوری باشه
خلاصه اینکه ما نفهمیدیم تا چه حدی میشه علل حوادث رو غیرمنطقی و ماورایی توصیف کرد
الان هم تنها سولات بی جوابی که تو زندگی دارم و دنبال جوابش هم رفتم و کسی قانعم نکرده همین دست سوالاته و فکر میکنم موضوع انقلاب اسلامی رو هم برامون با همین دید تفسیر کردند و ایمان قلبی نسبت به برخی ارزش ها  با این وضعیت بعید به نظر میرسه
ببخشید حرف تاحدودی بی ربط زدم! یه سوال»»» حدودا کی مطلب بعدی را خواهید گذاشت؟
تشکر
پاسخ:
دهقانی:

سلام علیکم

اگر خدا کمک کرد و مشغله های فرعی مانع نشد، انشاء الله شنبه هفته  آینده

امیدارم که ادامه مطلب کمکی برای پاسخ به سؤال بی جواب شما که در حقیقت سؤال بی جواب نسل ماست باشد

موفق باشید

 به این موضوع فکر می کردم که کسی که برای "رسالت تاریخی و تکلیف نسل سوم در قبال انقلاب اسلامی" جزوه ای با آن همه زحمت و جدیت تهیه می کند خیلی بهتر از من و خیلی ها ماهیت این پدیده را درک کرده و برایش تحمل تلقی های تاریخی و حادثه ای و جوگیرانه و سیاسی و روزمره غیر قابل قبول است و در این زمان تنها پرسش های بنیادین است که می تواند پس از آشفتگی ها ما را هم به درکی درست و کشفی هرچند ناچیز از حقیقت انقلاب برساند،دریافتی که ان شا... موجبات رشد را در عرصه های فرهنگی و دیگر زمینه های کلان تر در پی داشته باشد.و ما نیز فراتر از توجیه وضع موجود بیاندیشیم و در حد امکان عمل کنیم.
البته ناگفته نماند:
"در این زمانه تنها کسانی با دشواری رویارو نخواهند شد که درست در تبعیت به سربرندو گامی از چارچوبهای تعیین شده فراتر نگذارند."
یک سوال:
من متوجه شده ام که اندشیدن ما دربسیاری از اوقات بسته به عقیده مان است،عقیده ای که در بسیاری از اوقات از وهم دینداریمان است،در زمانه ای که از دین چیزی جز یک پوسته ی وارونه نمانده ،این(اندیشه ی بسته به عقیده) تا چه اندازه درست است؟،اگر کسی به عقیده ای که دارد شک نداشته باشد؟
پاسخ:
دهقانی:

ممنون از عنایتی  که به بنده داشتید

اما با بخشی از فرمایش تان توافق نظر ندارم.

آن جا که فرمودید:
«کسی که برای "رسالت تاریخی و تکلیف نسل سوم در قبال انقلاب اسلامی" جزوه ای با آن همه زحمت و جدیت تهیه می کند خیلی بهتر از من و خیلی ها ماهیت این پدیده را درک کرده»

این گزاره گرچه یک بیان تمجیدی و تحمیدی است اما معلوم نیست حقیقت باشد.

زیرا فهم ماهیت پدیدارها یک امتیاز نیست که در اختیار شخص یا اشخاص خاصی باشد.

فهم حقیقت، حتی فهم متون مقدس مانند قرآن محدود به گستره خاصی از افراد و اقشار نیست

به همین دلیل قرآن ذکر للعالمین خوانده می شود

و در خود قرآن سفارش به تدبر در قرآن شده است

در  بحث ماهیت انقلاب اسلامی نیز قضیه این چنین است

این گونه نیست که بنده که  بیش تر در زمینه انقلاب اسلامی - ویا هر موضوع دیگر- فکر و مطالعه کرده ام لزوماً  فهم عالمانه تری نسبت به شما داشته باشم.

چرا که ممکن است که من یا هر شخص دیگر در باب انقلاب اسلامی از یک زاویه نگریسته باشیم و از قضا به دریافت  های خوبی هم رسیده باشیم

اما شما یا هر کس دیگر از زاویه به موضوع نگریسته و شما هم به یک نما از این پدیدار  نائل شده باشید

گفت و گو در باب دریافت ها می تواند ما را از نزاعی که همواره در باب فیل- به عنوان یک پدیدار- و ستون-پای فیل- بادبزن-گوش- و ناودان- خرطوم- اندکی آزاد کند

و همه  کسانی که در باب پدیدار فکر و تحقیق کرده اند به یک اندیشه جامع و حق دست یابند.

اما در  باب آن بخش از فرمایش تان که نوشتید:
«اندشیدن ما دربسیاری از اوقات بسته به عقیده مان است،عقیده ای که در بسیاری از اوقات از وهم دینداریمان است،در زمانه ای که از دین چیزی جز یک پوسته ی وارونه نمانده ،این(اندیشه ی بسته به عقیده) تا چه اندازه درست است؟،اگر کسی به عقیده ای که دارد شک نداشته باشد؟»

سخن شما- صرف نظر از این که ممکن است قدری از زبان فنی دور باشد که البته اشکالی هم ندارد-  اما مطلب بسیار مهمی است

ما در عرصه اندیشه، همواره محدودیت هایی داریم

این محدودیت شامل پیش  فرض‌ها، سنتها- سنت به معنای اعم و نه معنای اخص که در مقابل مدرنیته به کار می رود- شرایط تاریخی و ... است

ما از آن جا که بشریم و محدود و علم و اندیشه مان محدود است، گریزی از این محدودیت های اندیشه نداریم

اما راه حل آن همان است که شما خود اشاره کردید و آن این که:
«اگر کسی به عقیده ای که دارد شک نداشته باشد؟»

یعنی تنها می توانیم ساخته های ذهنی خود را به مرز حقیقت نزدیک کنیم که همواره پیش فرض های فکری خود را به پرسش و تأمل دوباره  بگذاریم

و گرنه در دام جهل مرکب خواهیم افتاد

و ذهنیات خویش را حقیقت تلقی خواهیم کرد. 


با سلام
درمورد قیام زید به دو روایت که مضمون هاو برداشت های متفاوت دارند برخورد کردم روایتی از امام محمد باقر (ع) که مطابق روح زمانه زید نباید قیام میکرده و در جای دیگر قیام زید را زمینه ساز ظهور دانسته و از قیام های هاشمیون پیش از ظهور بوده .
کافی ج 1 ص 356

پاسخ:
دهقانی:

سلام علیکم

مباحثی که شما در باب نگاه روایات پیرامون قیام های آفاقی مطرج فرمودید در جای خود مهم است

اما به نظر بنده اگر اجازه دهید آن ها را به محل بحث خود یعنی انقلاب اسلامی و متون مقدس(قرآن و سنت) که فصل سوم رساله پژوهشی حقیر است وانهم.

انشاءالله در آن موضع، پیرامون فرمایشات شما نیز بحث و بررسی خواهیم داشت.
  • صادق دهقانی
  • این نامه انتقادی  را یکی از خوانندگان وبلاگ به ایمیل بنده ارسال کرده اند.

    پس از کسب اجازه از ایشان برای انعکاس عمومی سخنان شان، متن مطالب ایشان را با قدری تلخیص بازنشر می‌کنم.

    توضیح این که قسمت محذوف یک بحث روایی نسبتاً دقیق و مفصل در باب قیام‌های پیش از ظهور بود که چون ممکن بود خسته کننده باشد، تصمیم به تلخیص و وانهادن آن به مجالی دیگر شد. 

    متن نامه انتقادی:

    بسم الله الرحمن الرحیم

    با سلام

    حقیقتا پرسش از ماهیت امور کار آسانی نیست و جرآت می خواهد،آن هم پدیده ای چون انقلاب اسلامی.

    اما

    در همان پست اول این پاراگراف ذهنم را مشغول کرد

    ا هنگامی که ماهیت انقلاب اسلامی بر ما منکشف نشده و انقلاب اسلامی خود را بر ما ظاهر نکرده است، هر نسبتی با انقلاب اسلامی ایران، برقرار کنیم، نسبتی از سر عادت است و نه نسبتی ناشی از تفکر


    (
    منبع: nistengari.blog.ir)

    ببخشید یعنی اگر کسی با استدلال و تفکر(مدل فلسفی شما) یافتی از انقلاب پیدا نکند ،اما تنها با دریافتی تازه از انقلاب زندگی اش دگرگون شود و این دگرگونی هم حقیقی باشد( چرا که انقلاب خیزشی جهانی و رویکردی تازه به دین در جهان معاصربود به رهبری امام خمینی و امام هم حقیقتا سیرهای وجودی را تا مرتبه ی من الخلق الی الخلق طی کرده و کاریزمای عجیبی هم داشتند)،این آدم نسبتی "حقیقی" با انقلاب برقرار نکرده،ببینید شما یک جاهایی در بررسی هایتان آنقدر به صرف تفکر تمکین می کنید که خطرناک است
    به قول مولانا.
    پای استدلالیان چوبین بود   پای چوبین سخت بی تمکین بود
    *** 

    ،مبادا شما هم پیش از آن که دغدغه ی این که افراد خود تفکر کنند و انکشافی از حقیقت برایشان رخ دهد با اراده معطوف به قدرت فاهمه تان را به جهان خارج تحمیل کنید،چراکه شما زبانی تندو تیز ومحکم دارید  که به خیلی ها اجازه و البته جرآت تامل درست و حسابی و همه جانبه را نمی دهد.(حتی گاهی آن اذا تغیر السلطان ...شما در یک جاهایی که نباید خودش را نشان می دهد.درنیت هایتان بیشتر دقت کنید)ه.

     این ناشی از ضعف شنیداری بنده و رسانه و این چیزها هم می شود که نتوانسته ام دریافتی کامل از تاملاتتان که انشاا...همانگونه که فرموده اید باشد:ه

    پژوهش در باب ماهیت انقلاب اسلامی ایران، نیاز به مطالعاتی نسبتاً منسجم در زمینه فلسفه و عرفان و تاریخ اسلام و ایران و تفسیر قرآن و بررسی روایات از یک سو و تاریخ و فلسفه غرب دارد.

    نیز این پژوهش، نیازمند گفت و گو با اساتید و متفکرین مختلف است.

    گفت و گو فرع بر سؤال است.

    وگرنه اگر سؤالی در میان نباشد، گفت و گوی حقیقی شکل نمی گیرد و خروجی کار نه گفت و گو که خطابه و مونولوگ است.


    (
    منبع: nistengari.blog.ir)

    شما به نوعی روش سقراط و افلاطون را برای تفکر پیش گرفته اید  اما خود می دانید که چیزی را که آن ها عالم معنا می دانستند و در طلب آن با روشی دیالکتیکی به آن می پرداختند با آمدن پیامبران راهی برای ارتباط بشر با آن حقیقت باز شد و نهایت شکوفایی آن اسلام بود ،حتی اگر امروزه ما به دلیل نگاه سوبژکتیومان دریافتی حقیقی از اسلام نداشته باشیم آیا درست است که وجه وحیانی و غیبی پدیده ها را نادیده بگیریم؟

       

    *

    در کامنتی یادم نیست دقیقا کجای وبلاگ خواندم که" ما اگر عرفان امام و شهدا را از انقلاب حذف کنیم" و بعد .....ه 

    به نظر شما حتی با حذف این ها که شاید در" حوضه" ی تفکر شما جایگاهی تداشته باشد ما می توانیم دریافتی درست از پدیده ای به نام "انقلاب اسلامی ایران "داشته باشیم؟

    امیوارم مثل "ن بیداری نه اسلامی" به" نه انقلاب نه اسلامی " نرسید چون درجهان معاصر تنها حرکت و نهضت عظیمی که می توان   گفت خلاف معیارهای روزگار حرکتی را آغاز کرده به سمت حقیقت انقلاب اسلامی ایران است 

    پاسخ:
    دهقانی:

    ممنون ازوقت و  حوصله ای که برای پیگیری عرایض بنده گذاشتید

    به رسم ادب و درمقابل زحمتی که شما متحمل شدید این مطالب را عرضه می دارم

    پیشاپیش از خسته کننده و یا طولانی بودن-و در برخی موارد لحن تلخ- سخنانم عذرخواهم
    1
    - فرمودید:
     «ببخشید یعنی اگر کسی با استدلال و تفکر(مدل فلسفی شما) یافتی از انقلاب پیدا نکند ،اما تنها با دریافتی تازه از انقلاب زندگی اش دگرگون شود و این دگرگونی هم حقیقی باشد( چرا که انقلاب خیزشی جهانی و رویکردی تازه به دین در جهان معاصربود به رهبری امام خمینی و امام هم حقیقتا سیرهای وجودی را تا مرتبه ی من الخلق الی الخلق طی کرده و کاریزمای عجیبی هم داشتند)،این آدم نسبتی "حقیقی" با انقلاب برقرار نکرده،

    الف- در پاسخ به فرمایش حضرت عالی این نکته را متذکر می شوم که توجه بفرمایید بنده به تفکر دعوت کردم

    و نه این که  تنها راه شناخت انقلاب اسلامی نگاه ونگرش فلسفی است

    فلسفه تنها یک روش و طریقه تفکر است و نه تنها راه تفکر

    و من به تفکر دعوت کردم و نه به لزوماً به فلسفه

    ب- در  یک پرسش جدی و مهم فرمودید ممکن است فردی به یک یافت از انقلاب اسلامی رسیده و زندگی اش دگرگونی حقیقی یافته باشد
    در این صورت تکلیف این دگرگونی و یافت تازه چیست؟»

     البته اگر بیشتر مطلب را تبین می فرمودید که منظور شما از دگرگونی حقیقی چیست پاسخ این پرسش مهم اندکی آسانتر می نمود.

    اما بنده تلاش کردم خود را جای شما نهاده و به مقصود نظر شما نائل شوم

    متوجه شدم که شاید منظور شما این است که زندگی 
    آن فرد بواسطه انقلاب اسلامی، دینی تر و نورانی تر شده است

    اگر منظور شما از این دگرگونی حقیقی همین برداشت حقیر باشد، باید عرض کنم این دگرگونی به خودی خود امری مبارک است

    زیرا هدف حیات زمینی آدم رسیدن به نورانیت و دین حقیقی است

    اما این فرض به ذهن حقیر رسید که  ممکن است کسی بدون کسب یافت از انقلاب اسلامی، به این نورانیت و حیات طیبه دینی برسد

    و بنده فکر می کنم این حالت هم به خودی خود  مشکلی نخواهد داشت

    چرا که انقلاب اسلامی، برای ما موضوعیت ندارد

    بلکه طریقیت دارد

    یعنی غرض ما رسیدن به نورانیت و حیات طیبه است

    و نه این که حتماً از یک طریق خاص به این نورانیت برسیم

    اما مشکل از این جا آغاز می شود که موافقان انقلاب اسلامی- مثلاً شما یا بنده یا هر کس دیگر- بخواهیم خواسته و یا ناخواسته و دانسته یا نادانسته انقلاب اسلامی را عین اسلام  بیانگاریم

    در  این حالت یک خطرجدی وجود خواهد داشت

    و آن این که این گونه تصور می کنیم که هر کس با انقلاب اسلامی نسبتی  حقیقی برقرار نکرده است، رایحه حیات  طیبه و زندگی نورانی به مشامش نخواهد خورد

    این جا در ظاهر یک مغالطه فلسفی رخ داده و موجود و مابه العرض- یعنی انقلاب اسلامی-با  ما به الذات و وجود - یعنی اسلام- یکی انگاشته شده است

    اما اثر این مغالطه، غیر از مغالطه هایی است که در گفت و گوهای روزمره و سخنان هرروزی رخ می دهد

    زیرا انگاشتن موجود به جای وجود، تمام فهم ما از مسائل را تغییر خواهد می دهد

    نه این که صرفاً یک گزاره غلط در ذهن ایجاد کند

    البته ما و شما و یا هر کس دیگری که مایلیم که انقلاب اسلامی را با اسلام و یا هر امر دیگر مساوی و مساوق بگیریم، می تواند این کار را انجام بدهیم

    و این کار هم فی نفسه اشکالی ندارد

     اما مشکل این جاست که ممکن است ما بخواهیم این فهم خود را عین حقیقت بیانگاریم
     
    و تصور کنیم که کسانی که مانند ما فکر نمی کنند به کلی بی خبر از حقیقت و دور از حیات طیبه بدانیم

    و به همین دلیل  تلاش کنیم که دیگران را به همین نگاه دعوت کنیم

    در این حالت بهتر است که بنده و شما و سایر موافقان انقلاب اسلامی یکی از راه های زیر را در پیش گیریم:

    1- اگر خود به یافتی حقیقی از انقلاب اسلامی رسیده ایم و به برکت آن، زندگی شان نورانی شده،  دامن خود را گرفته و راه تزکیه که غایت زندگی بشری- لااقل به زعم حقیر- است را در پیش گیرند و وارد گفت و گو و تلاش برای اقناع دیگران در این زمینه نشویم

    2- در کنار راه اول، راه گفت وگو را در  پیش گیرند و با زبانی که برای قوم قابل فهم است و با گوش آنها متناسب است- زبان استدلال- کشفی که خود از انقلاب اسلامی را تبیین کنند

    البته ممکن است که زبان امروز تاب تحمل کشف یک امر قدسی را نداشته باشد

    و من هم این مطلب را می پذیرم که زبان امروز تاب انتقال معنای انسی و حضوری را آن چنان که باید ندارد

    اما این مانع نخواهد بود که دست کم از ظرفیت های زبانی امروز استفاده شود

    3-به جای گفت و گو و استدلال راه رسیدن به این کشف را به دیگران تذکر بدهند و خود نیز در صحنه عمل آن را محقق کنند

    و این تذکر لسانی و عملی، خود بهترین دعوت است

    چنان که در بدو بسط اسلام در عالم، بسیاری از اقوام ابتدا شیفته اعمال مسلمانان شدند

    و در ادامه قلوب آنها برای آشنایی با اسلام نرم شد

    اما گاهی این راه ها و قواعدی که هر کدام دارند را رها کرده و یک راه چهارم بنا می کنیم و ان این که ادعا می کنیم که انقلاب اسلامی تنها با یک فهم حضوری قابل فهم است

    (این گزاره قطعاً نزد من هم پذیرفته است اما اختلاف بنده و شما از این به بعد ممکن است آغاز شود)

    اما در عین حال وارد گفت و گو و استدلال نشویم

    و یا راه رسیدن به این یافت حضوری را به مخاطبی که لزوماً عناد ندارد را هم نشان ندهیم

    در این صورت انقلاب اسلامی که قرار بود جامعه را به یک حیات طیبه برساند، خود مایه تنش و بحران و دوری جامعه از هم می شود

    (بنده این خطر  را در فضای فکری استاد طاهرزاده درک کردم و این مطلب را در فصل سوم نقد کتاب سلوک ذیل شخصیت امام خمینی بیان کرد-فیلم آن دروبلاگ قابل دسترسی ودانلود است-

    و همان جا به ایشان نیز تذکر دادم که بخش عظیمی از جامعه ما انقلاب اسلامی را نشناخته اند و ما باید زبان مناسبی که با گوش انها متناسب باشند اخذ کنیم

    و گرنه جامعه دوپاره می شود و نظیر حوادث سال 88 رخ میدهد)

     ج-  فرمودید این تأکید بر تفکر صرف، گاهی اوقات خطرناک است

    اما اشاره نکردید که خطر تفکر صرف چیست؟

    شاید مرادتان این بود  که تفکر صرف، حقیقت را به آدمی نشان نمی دهد

    البته این خطر همواره وجود دارد و سخن شما از این جهت کاملاً به جا و درست است

    اما مسأله این است که بشر مادامی که بشر است و فهم محدود دارد، در فهم حقیقت با محدودیت مواجه است

    و حتی عرفا نیز همواره در کشف خود در بیم و امید هستند که آیا اسماء الله را به  جامعیت نظاره کرده اند یا اسمی بر اسمی دیگر غلبه داده اند

    یعنی اشکال به محدودیت های تفکر، ما را از اصرار بر تفکر بازنمی دارد

    بلکه به ما تذکر می  دهد که ما بشری خاکی هستیم که همواره ممکن است همه ابعاد مسائل را نبینیم

    و این مسأله را نیز خود تفکر در بدو امر به ما تذکر داده است

    و در نهایت خطری برای تفکر صرف نمی ماند

    د- فرمودید:«مبادا شما هم پیش از آن که دغدغه ی این که افراد خود تفکر کنند و انکشافی از حقیقت برایشان رخ دهد با اراده معطوف به قدرت فاهمه تان را به جهان خارج تحمیل کنید،چراکه شما زبانی تندو تیز ومحکم دارید  که به خیلی ها اجازه و البته جرآت تامل درست و حسابی و همه جانبه را نمی دهد.»

    این بند از  سخن شما مطلب مهمی است وذهن حقیر را چند روز به خود مشغول کرده بود

    نه از این بابت که کسی تاکنون این مطلب را به بنده تذکر نداده بود

    زبان نوشتاری من همواره و از دیرباز مورد مخالفتهای افراد مختلف قرار گرفته بود

    اما خصوصیت سخن شما این بود که با مبانی خود بنده با من سخن گفته بودید و جدل احسن کرده بودید و به جای انگ به نقد علمی پرداخته بودید

    و هم ازاین رو نقد شما بسیار از لعن و نفرین های سایرین مرا به فکر فرو برد

    در پاسخ شما لازم می د انم چند مطلب را متذکر شوم:

    1- من اجمالاً و به صورت فی الجمله می پذیرم  که اثر فهر و اراده معطوف به قدرت در لحن و  لسان من جاری و ساری است

    اما این مسأله را تا حدی طبیعی می دانم

    چرا که عالم اکنون عالم قهر و اراده به قدرت است

    اصلاً در  نگاه من اکنون خدا با اسم قهر خود تجلی کرده است

    و من هم از  این قاعده مستثنا نیستم

    من تنها می توانم اندکی از این قهر و اراده به قدرت آزاد شوم

    و نه این که به کلی از این فهر آزاد شوم

    چون من در همین عالمم

    ممن سوژه دکارتی نیستم که از عالم و آدم جدا شوم و خود بتوانم در خلوت محض بسر برم

    اما این در عالم بودن به معنای مجوزی برای اعمال قهر و اراده به قدرت نیست

    بلکه برعکس خود تذکر و نقطه عزیمتی است که تا حد امکان بتوانیم از لسان قهر امیز فاصله بگیریم

    اما این نکته را نباید فراموش  کرد که مخاطب از من و امثال من انتظار عصمت پیامبرانه و پاکی معصومانه داشته باشد

    چون ما هم بشری چون آنها هستیم

    و آنچه می تواند ما به الامتیاز من از سایر دیگران باشد این است که این اراده معطوف به قدرت را حسن نمی دانم و یا در مقام انکار آن برنیامده ام

    و در مقایسه با روح حاکم بر زمانه بیشتر اجازه گفت و گو به مخاطب خود را می دهیم

    و کمتر در مقام رد وتکفیر بر می آییم

    و حتی اگر  ایده ای را باطل می دانیم تلاش کرده ایم که آن را مستدل بیان  کنیم

    و پرسش از اموری که نزد ما پیش فرض است - مانند کلیت غرب و یا نه بیداری بودن و نه اسلامی بودن شورش های عربی- موجب برآشفتگی ما نمیشود

    و در نهایت این که انتظار نداریم که دیگران سخن ما را بپذیرند

    و اگر سخن می گوییم عمدتاً برای این است که افراد مشتاق شوند از زوایای دیگر نیز به مسأله نگاه کنند

    ممکن است بفرمایید همین لحن تند و تلخ موجب تکدر خاطر و انصراف طرف مقابل از شنیدن سخنان می شود

    البته این سخن هم در جای خود درست است

    اما همه ابعاد موضوع به این شکل خلاصه نمی شود

    نوشتن با زبان تلخ هم موجب فرار مخاطب است و هم موجب تحضیض مخاطب

    و زبان تلخ یک شمشیر دو لبه است

    و من در این سالها به مرور دریافته ام که اگر زبان تلخ اخذ نکنم، کسی اصلاً به سخن گوش نمی دهد

    و طبیعی هم هست در زمانه غلبه  و سرریز کاغذ و مطلب از زمین و آسمان، کسی نشریه و وبلاگ نخواند

    پس هنگامی که می خواهم در مورد تکنولوژی در یک جمع دانشجویی سخن بگویم نمی توانم  این تیتر را اختیار کنم، پدیدارشناختی ماهیت تکنولوژی

    بلکه باید نوشت

    ادیسون خائن بزرگ!

    این مسأله بیش ازاین که به من بازگردد به مخاطب وشرایط زمانه بازمیگردد

    البته ممکن است بفرمایید در این راه نمک کار زیاد شده و می بایستی قدری این مسأله ملایم تر باشد،

    که این مسأله به نزد من قابل انکار نیست

    اما تشخیص میزان ضروری این کار اولاً همیشه ممکن نیست

    ثانیاً من پذیرفته ام که انسان عادی هستم

    و انتظارات فرا عادی از خود ندارم

    و درنهایت این که تمام مخالفتهایی و نقد هایی که به لحن تند می شود، درنهایت امر به تفاوت در دیدگاه و نگرش از وضع کنونی عالم می رسد

    من عالم کنونی را در بحران می بینم

    و  این تلقی را نه اکنون که از چند سال پیش پیدا کرده ام

    و طبیعی است که در هنگامه بحران، انتظار رفتارهای متعارف و مقالات و سخنان با زبان متعارف را نباید داشت

    د- البته با شما موافقم که راه انبیاء و راه فلاسفه یکی نیست

    و با آمدن انبیاء بشر به افقهایی رسید که سرسوزنی از آنها هم توسط فلاسفه به بشریت عرضه نشده بود

    اما مسأله این است که آن چه اکنون در دستان ماست، چقدر اسلام ناب  و ناب اسلام است؟!

    و چگونه می توان به کشف اسلام ناب نائل شد؟

    و از کجا میتوان امیدوار بود که آنچه به نام اسلام، آموخته ایم صورت مسخ شده اسلام نبوده است؟

    در این شرایط اولین کاری که لازم است انجام دهیم این است که آن چه در ذهن خود از اسلام ساخته ایم را همه حقیقت نیانگاریم

    و درجهل مرکب و مضاعف فرو نرویم

    و در این صورت شاید همین اسلام مسخ شده نیز مایه نجات شود

    چرا که میتواند و بلکه تنها راه هم همین است که از همین اسلامی که ممکن است مسخ شده نقب بزنیم و به اسلام ناب برسیم.

    ه-و در نهایت اینکه بنده به هیچ وجه منکر وجه غیبی پدیدارها نیستم

    و چگونه منکر وجه غیبی پدیدارها باشم وقتی که مدرنیته را نیز تجلی یک امر غیبی که همانا اسم قهر الهی است می دانم؟

    و- اما در باب این فرمودید:

    «امیوارم مثل "ن بیداری نه اسلامی" به" نه انقلاب نه اسلامی " نرسید چون درجهان معاصر تنها حرکت و نهضت عظیمی که می توان
       گفت خلاف معیارهای روزگار حرکتی را آغاز کرده به سمت حقیقت انقلاب اسلامی ایران است  »

    در این عبارت دو نکته مهم به چشم می خورد

    و ان این که شما انتظار دارید که بنده در تحقیق خود به گونه ای فکر کنم و بنویسم که نتیجه آن مشخص باشد!

    اما باید عرض کنم که بنده این کار را خیانت به تفکر و حقیقت می دانم

    من در راه تحقیق نمی توانم نتیجه آن را از قبل و آن طور که خود مایلم بگذاریم

    بلکه خود تحقیق است که من را به حقیقت می رساند

    و هر نتیجه ای که حادث شد برای من مغتنم است

    و سخن دیگر این که در نگرش شما این مسأله بدیهی است که انقلاب اسلامی تنها حرکتی است که خلاف معیارهای جهان کنونی است

    اما مسأله این است که هم ادعای «تنها» بودن انقلاب اسلامی و هم «خلاف  آمد عادت بودن» دست کم اکنون از نظر بنده قابل بحث  و پرسش است و باید در جای خود مورد تحقیق قرار بگیرد

    و  اگر بنده در این زمینه با شما توافق نظرتام داشتم، دیگر در این وادی پرمخاطره پا نمی نهادم

    چون وادی پرسش از ماهیت امور، ممکن است به قیمت جان آدمی تمام شود!

    در پایان بار دیگر از نقد علمی و منصفانه شما تشکر می کنم


    و عذرخواهی از اطاله کلام

    موفق باشید
    دربین پرسش ها و پاسخ های سایت لب المیزان ،پرسش و پاسخ زیر به نظرم قابل تامل است.

    سوال:آیا در تمدن مدرن امکان ساختارسازی و یا تغییر ساختار وجود دارد یا تنها آدم‌هایی باید بیایند و جوهر این تمدن را با همین شرایط تسخیر کنند؟! اگر امکان ساختارسازی اسلامی و یا تغییر ساختار جهت اسلامی‌کردن حرف بی معنی هست که هست، ما می دانیم و شما بهترمیدانید(از این جهت که موجب بسط مدرنیته می شود)، پس چه باید کرد؟ از طرفی این آدم‌هایی که می‌خواهند جوهر تمدن را با وجود وضع موجود تسخیر کنند چطور می توانند به حقیقت رسیده باشند،آیا نباید گفتمانی انقلابی در این راستا اتفاق بیافتد، خود بهتر می‌دانید که حرف این حقیر چیست، مگر پیامبر اسلام کارشان در آن زمانه خلاف عادت نبود، مگر خود شما در سوره‌ی انفال نفرمودید که تعداد هرچند اندک باشند خدا با همان‌ها اگر حقیقتا اخلاص داشته باشند و حقیقت اسلام را طلب کنند و با تمام وجود بخواهند که حکم خدا و رسول در تمام ابعاد فردی و اجتماعی اجرا شود حق را پیروز می‌گرداند؟

    استاد طاهرزاده:همین حالا انقلاب اسلامی بر خلاف عادت زمانه دارد جبهه‌ی جدیدی از تفکر را می‌گشاید، خوشا به حال آن‌ها که وارد این جبهه شدند و با خودآگاهی تاریخی از یک طرف ذات ظلمات زمانه را می‌شناسند و از طرف دیگر ذات راهی که گشوده شده است را. به گفته‌ی رهبری عزیز که به حق به‌خوبی متوجه این نکته هستند روش ما برای عبور از غرب باید مثل کسی باشد که بخواهد در درون دریا و روی آب یک کشتی را تعمیر کند، پس نمی‌توان زندگی را که شدیداً تحت تأثیر غرب است تعطیل کرد و نیز نباید از هدفی که در پیش داریم غفلت کنیم.

    ***
    ا انقلاب اسلامی تاریخی شروع شده که ما را نه‌تنها به عالم صدر اسلام برمی‌گرداند بلکه به نقطه‌ای می‌برد که امید همه‌ی انبیاء و اولیاء بود، یعنی نقطه‌ی ظهور مهدی«عجل‌اللّه‌تعالی‌فرجه». اگر در بستر انقلاب اسلامی حضور فعال داشته باشید و در ذیل ولایت فقیه امورات خود را شکل دهید و راهی که حضرت روح اللّه«رضوان‌اللّه‌تعالی‌علیه» گشود را با آثار عرفانی او ادامه دهید با سرنوشت شهدای دفاع مقدس هماهنگ می‌شوید. شهدایی که امام شهیدان در موردشان فرمودند: «همین تربت پاک شهیدان است که تا قیامت مزار عاشقان ، عارفان و دلسوختگان و دارالشفای آزادگان خواهد بود.».

    ان شاا.. از این به بعد برای جدی تر بودن فضای بحث و عدم سوءتفاهم با نام مستعار کانت گذاشته نخواهد شد.

    خواهر
    پاسخ:
    دهقانی:

    ممنون از مطلبی که بازنشر دادید

    انشاء الله در بحث انقلاب اسلامی، به بررسی این مطالب و وجه عرفانی انقلاب اسلامی، و نسبت آن با غدیر و انقلاب مهدی نیز خواهم پرداخت

    پاسخ ایمیل انتقادی تان نیز  درج شد

    موفق باشید

    سلام

    در ابتدای مطلبت گفتی که "انقلاب اسلامی ایران، گرچه یک حادثه سیاسی مهم در قرن بیستم است،

    (منبع: nistengari.blog.ir)

    باید حواسمون باشه که انقلاب صرفا یک حادثه سیاسی مقطعی نیست، بلکه مقطعی حساس از جریان تاریخی تشیع در ایران می باشد. به نظرم فهم صحیح از انقلاب بدون شناخت سیر تشیع و البته در ظرف کشور ایران میسر نیست

    یا علی

    پاسخ:
    دهقانی:

    سلام علیک

    گفتم انقلاب اسلامی یک پدیده سیاسی است

    اما نگفتم انقلاب اسلامی فقط یک شأن دارد و آن هم شأن سیاسی است.

    البته این سخن شما که انقلاب اسلامی مقطعی حساس از تاریخ تشیع در ایران است، باید خود مورد بررسی قرار گیرد.

    از تفصیل این مطلب  فعلاً در می‌گذرم و آن را به متن پژوهش واگذار خواهم کرد.

    موفق باشد.

    سلام هم ولایتی (به هر چند معنا)
    الان که این پیام را می نویسم هر سه متن را خوانده ام
    جدا از این پیام ؛
    خدا خیرتان بدهد
    اول به خاطر حسن سلیقه تان که از بین این همه موضوع دست روی موضوعی گذاشته اید که در صورت فهم دقیق خود به خود خیلی از مشکل ها را بر طرف می کند .
    دوم به خاطر جسارت تان که حیای بی خودی نمی کنید.
    سوم به خاطر شیوه ارائه چون اجازه نقد را به دوستان می دهید.
    اما بعد
    ای کاش کمی منطقی تر شروع می کردید
    از رؤوس ثمانیه دو تاش رو جا انداختی
    مای شارحه به خاطر بی معنایی عصر جدید کلا از ادبیات تحقیقات حذف شده است ، شما مقصر نیستید رسم زمانه چنین است

    هل بسیطه هم که مطمئنا بدیهی فرض شده است . خوب می ماند ماهیت که در مقاله شما بررسی شود
    اما بیا و کمی به این دو راس هم توجه کن برادر
    من نمی خواهم تحقیقی برخورد کنم .فقط برای نشان دادن اهمیت کمی می نویسم.

    مای شارحه یا همان توضیح شرح الاسمی :

    ترکیب" انقلاب اسلامی " از دو کلمه "انقلاب" و " اسلام" تشکیل شده است که با یای نسبت به هم متصل شده اند ؛ در زبان فارسی این ترکیب وصفی است چون اسلام به یای نسبت وصل شده و صفت نسبی را ساخته است .

    صفت نسبی:
    صفت نسبى موصوف خود را به عناصرى مثل مکان نسبت مى‌دهد. تابعیّت‌ها و بسیارى از نام‌هاى خانوادگى به‌همین‌گونه بیان مى‌شوند: رضایى، ایرانى.
    ساخت صفت نسبى معمولا چنین است:
    - اسم + ى یا ین یا ینه یا هاى غیرملفوظ یا آنه: زرهى، سیمین، زرینه، بهاره، مردانه.
    - اسم عربى + آنى: روحانى، ربّانى.

    خوب این یعنی نسبتی بین انقلاب و اسلام هست حال چه نوع نسبتی بیان نشده است.

    اما درباره انقلاب یکی ریشه آن یعنی قلب و یکی هم قالب ریشه یا همان باب انفعال که فعل به آن رفته است را باید بررسی کرد.

    1-      قلب یعنی از حالی به حال دیگر شدن یعنی ازبین رفتن حالت قبل و به وجود آمدن حالت جدید آن هم در محل تحقق قلب .

    2-      انفعال یعنی فعل و حرکت درونی

    ( برای اینکه فعل است محل تحقق می خواهد  محل تحقق انقلاب در بیان مدعیان تحققش ملت ایران یا مکان جغرافیایی ایران یا حکومت ایران بیان شده است
    اما این که گفتیم انفعال است یعنی حرکت درونی بوده است یعنی حرکتی برای تغییر بیرون از محل نبوده است .

    در کل انقلاب یعنی از حالی به حال دیگه شدن درونی و با توجه به سه محل (یا همان موضوع) تحقق که در قبل بیان شد اینگونه می شود
    انقلاب ملت ایران: تحول درونی در ملت ایران تحول در شیوه عمل ملت
    انقلاب در ایران : تحولی که مردم ایران انجام داده اند
    انقلاب حکومت ایران : تحول درونی ایجاد شده در حکومت ایران یعنی نابودی حکومت قبل و ایجاد حکومت جدید از بقایای حکومت قبل.

    اما از همه مشکل تر و بحث بر انگیزتر کلمه اسلام است اگر بخواهیم بصورت شرح الاسمی این کلمه را بررسی کنیم رجوع به این مقاله فکر کنم راه گشا باشه ولی اسلام در اصطلاح "دین اسلام" است . قید اسلام برای انقلاب قید تخصیصی است یعنی انقلاب ها گونه های زیادی دارد یکی از این گونه ها آنهایی است که با اسلام رابطه دارد.

    حال چه نوع رابطه ای بین اسلام و انقلاب هست ؟ این سوال در بحث ماهیت انقلاب اسلامی  باید بیان شود.

    هل بسیطه یا اینکه اصلا این ترکیب وجود خارجی دارد :

    با توجه به اینکه ما می خواهیم بحث برایمان ملموس باشد باید کلمه دیگری را به این ترکیب اضافه کنیم و آن همان محل تحقق قلب است که در این مورد ایران آن کلمه است و ترکیب اینگونه می شود "انقلاب اسلامی ایران"

    آیا واقعا ما چیزی داریم به اسم "انقلاب اسلامی ایران" ؟

    در سال 57 قرن اخیر رخدادی در ایران اتفاق افتاد که از آن به "انقلاب اسلامی ایران" یاد می شود این اتفاق قلب بود فعل ملت برای تغییر در خودشان هم بود و نمی توان آن را انقلاب نخواند ولی آیا به اسلام ربط داشت یا نه؟

    بنا بر تعریف ها و روایت های متفاوتی که از مردم آن زمان می شود گروه های متفاوت نظرهای متفاوتی دارند ولی با توجه به تغییر هایی که در قوانین و نوع حکومت پیش آمد بزرگان زیادی سعی در تطبیق قوانین حالت بعد تحول با قوانین احکام اسلام شده است.با این حرف می شود گفت صفت اسلامی نیز برای این رخداد قابلیت بیان دارد.

    پس در یک جمله انقلاب اسلامی در سال 57 در ایران اتفاق افتاده است اما اگر معنای تحقق اسلام را بیشتر بدانیم شاید بتوان به حالتی رسید که نتوان اسلام را به این انقلاب ربط داد.

    من الله توفیق

     



    پاسخ:
    دهقانی:

    سلام هادی جان

    دقتت درخور تحسین بود

    و کمبودی که در ارائه من بود را  می‌پذیرم

    اما نکته ای وجود داشت که من را ناگزیر از این کمبود می‌کرد

    چنان که همین نکته موجب شده که در پاسخ تو به مای شارحه اشکال و نقص جدی وجود داشته باشد

    بیان مطلب این که انقلاب یک معنای اصطلاحی دارد و یک معنای لغوی

    البته دقت در این معنای لغوی برای شروع بحث  شاید  ضروری  باشد

    اما لازم است که معنای اصطلاحی را  نیز  مد نظر  قرار بدهیم.

    به این معنا که بگوییم که انقلاب یک مفهوم  در فلسفه سیاست است

    که معادل لفظ رولووشن است

    و مفاد آن  تغییر ناگهانی  ساخت سیاسی یک حکومت مبتنی بر اراده مردمی و مبتنی بر یک نظام فکری خاص  است.

    و انقلاب با تغییر ناگهانی، از استحاله و با اراده مردمی، از کودتا و با نظام فکری، از شورش‌هایی که صرفاً جنبه زودگذر و سطحی دارد ممتاز می شود.

    البته اصرار بر این تعریف ندارم

    و تنها می‌خواستم تذکر بدهم که مای شارحه را به راحتی نمی‌توان بیان کرد.

    مای شارحه شما تنها یک وجه از لفظ انقلاب را بیان می‌کند

    و نه همه ابعاد آن  را

    البته این اشکال ممکن است به هر پاسخی که از مای شارحه انقلاب و یا هر شیء‌ دیگر اراده می‌شود وارد باشد

    به همین دلیل باید به سراغ ماهیت رفت

    در بحث از ماهیت می‌توان به یک جمع بندی مناسب از موضوع رسید

    به همین دلیل بحث از مای شارحه را مهمل نهاده بودم.
     
    شاید بزرگتر از شما باشم و سیاست دیده تر . یک اشتباه کلی ....
    ولی میدانم جنگ جهانی بهترین راه حل برقراری عدالت جهانی است.

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی